W tym roku obchodzimy w Zbąszyniu ważną historyczną rocznicę, w październiku mija bowiem 85 lat od wydarzeń Polenaktion, czyli deportacji Żydów polskiego pochodzenia z nazistowskich Niemiec do Polski. Wydarzenia te miały wpływ na historię drugiej wojny światowej. Choć dziś (niesłusznie) pomija się ten fakt w większości podręczników do historii, mieszkańcy Zbąszynia co roku o nich przypominają, bowiem postawa mieszkańców naszego miasta, jak to określił profesor Jerzy Tomaszewski, ratowała honor Polaków. Przez niemal rok zbąszynianie żyli z nowymi żydowskimi sąsiadami, wydalonymi przemocą z Niemiec, nierzadko goszcząc ich w swoich domach.
Przez cały rok w Zbąszyniu podejmowane są rocznicowe działania upamiętniające, dlatego też w długi czerwcowy weekend, od środy do piątku, odwiedzi miasto mobilne edukacyjne „Muzeum na kółkach”. W dniach 7 – 9 czerwca każdy może odwiedzić pawilon muzeum, który mieścić będzie się na boisku przy szkole podstawowej. “Muzeum na kółkach” jest projektem edukacyjnym, który na szeroką skalę przybliża historię polskich Żydów i przywraca pamięć o lokalnych społecznościach żydowskich. Wstęp do muzeum jest bezpłatny, podobnie wszystkie wydarzenia towarzyszące wystawie „Muzeum na kółkach” są darmowe.
Organizatorzy wystawy tak ją opisują: „Wystawa “Muzeum na kółkach” poprzez nowoczesną formę prezentacji pozwala doświadczyć historii: trójwymiarowa makieta sztetla przybliża miejsca typowego polsko-żydowskiego miasteczka, fragmenty wypowiedzi młodych polskich Żydów pozwalają odpowiedzieć na pytania: kim są Żydzi oraz co to znaczy być Żydem dzisiaj, kalendarium porządkuje najważniejsze wydarzenia z historii polskich Żydów, dzięki cytatom z przedwojennych pamiętników odwiedzający dowiadują się więcej o trzech językach polskich Żydów – polskim, jidysz i hebrajskim. Dla najmłodszych odbiorców został przygotowany stół warsztatowy, przy którym dzieci mogą m.in. dotknąć prawdziwych judaików, a także napisać swoje imię po hebrajsku. Dzięki stałej obecności edukatorów podróżujących z “Muzeum na kółkach” odwiedzający otrzymują informacje o kulturze żydowskiej oraz odpowiedzi na pytania o polsko-żydowskie relacje”.
Przedstawiamy szczegółowy program “Muzeum na kółkach” w Zbąszyniu:
7 czerwca, środa
9.00 – 16.00 Możliwość zwiedzania wystawy „Muzeum na kółkach” dla grup szkolnych (boisko SP w Zbąszyniu)
Warsztaty dla grup szkolnych:
9.00 “Spotkania z kulturą żydowską – kim są Żydzi?” – klasy 8 (SP w Zbąszyniu)
11.00 “Tradycje kuchni żydowskiej” – klasy 6 (SP w Zbąszyniu)
18.00 Projekcja filmu “Ida” z dyskusją i wstępem filmoznawczym (Kino za Rogiem “Obra” – wstęp wolny)
8 czerwca, czwartek
12.00 – 19.00 Możliwość zwiedzania wystawy „Muzeum na kółkach” (boisko SP w Zbąszyniu – wstęp wolny)
9 czerwca, piątek
9.00 – 16.00 Możliwość zwiedzania wystawy „Muzeum na kółkach” (boisko SP w Zbąszyniu)
10.00 – 12.00 Warsztaty artystyczne tworzenia teatrzyku kamishibai „Baśnie żydowskie” dla dzieci młodszych (Muzeum przy Rynku, prowadząca: Renata Śron)
13.00 – 15.00 Warsztaty artystyczne dla nastolatków „Bajzel jest fajny” (Muzeum przy Rynku; prowadząca: Aurelia Wolińska-Waligóra)
16.00 – 17.00 Spacer dla po żydowskim Zbąszyniu z przewodnikami – z Anitą Rucioch-Gołek i z Wojtkiem Olejniczakiem (zbiórka: Muzeum przy Rynku)
19:00 “Rebeka. Koncert piosenek żydowskich” w wykonaniu Alexandry Idkowskiej (ogródek z tyłu Muzeum przy Rynku)
W godzinach otwarcia wystawy “Muzeum na kółkach” obecne będą edukatorki Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie, które oprowadzą Państwa po wystawie i odpowiedzą na pytania. Wystawa przeznaczona jest dla odbiorców w KAŻDYM wieku.
W tym samym czasie w dniach 7 – 9 czerwca w Muzeum Ziemi Zbąszyńskiej i Regionu Kozła prezentowana będzie wystawa “Z narażeniem życia – Polacy ratujący Żydów podczas Zagłady”, która opisuje sylwetki Sprawiedliwych, przede wszystkim tych Polaków, którzy odznaczeni zostali przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
„Muzeum na kółkach” przyjeżdża do Zbąszynia na zaproszenie Szkoły Podstawowej im. Arkadego Fiedlera w Zbąszyniu i Zbąszyńskiego Centrum Kultury. Wszelkie informacje szczegółowe dotyczące pobytu „Muzeum na kółkach” w Zbąszyniu znaleźć można na portalach społecznościowych szkoły podstawowej, czyli zbąszyńskiej Fiedlerówki https://www.facebook.com/SPZbaszyn oraz Zbąszyńskiego Centrum Kultury.
Projekt „Muzeum na kółkach” realizowany jest w ramach projektu predefiniowanego pn. „Żydowskie Dziedzictwo Kulturowe” dofinansowanego ze środków Mechanizmu Finansowanego EOG 2014-2021 (85%) oraz ze środków budżetu państwa (15%) w ramach programu „Kultura”.
Koordynatorką wszystkich działań lokalnych jest Anita Rucioch-Gołek, aktywistka należąca do ogólnopolskiej sieci ”Liderzy Dialogu” Fundacji „Forum Dialogu” oraz dyrektorka zbąszyńskiej Fiedlerówki.
(tekst: arg, zdjęcia: materiały własne Muzeum Polin)
