24 stycznia 2024 roku stał się dniem pamięci i hołdu dla ofiar totalitaryzmu, gdy w Łomnicy, pod Zbąszyniem, został uroczyście odsłonięty odrestaurowany obelisk upamiętniający 17 zamordowanych więźniów obozu z Żabikowa. To wzruszające wydarzenie było owocem wspólnych wysiłków Stowarzyszenia Patriotycznego Zbąszyń oraz zaangażowania Burmistrza Zbąszynia przy udziale Fundacji ORLEN oraz Instytutu Pamięci Narodowej.
Historia tych tragicznych wydarzeń sięga czasów II wojny światowej, kiedy to Żabikowo było miejscem represji, cierpienia i śmierci dla wielu niewinnych ludzi. Obozy koncentracyjne pozostawiły głęboki ślad w historii, a obelisk, który stoi ku pamięci, przypomina o cierpieniach i stratach poniesionych przez społeczność.
Tragiczne wydarzenia miały miejsce w 1945 roku podczas likwidacja i ewakuacja obozu karno-śledczego w Żabikowie. Jeńców obozu pracy przymusowej w Żabikowie postanowiono pieszo wysłać do obozu w Sachsenhausen położonego na północ od Berlina.
„Marsz Śmierci” miał miejsce w styczniu 1945 roku, trasa przemarszu jeńców przebiegała między innymi przez gminę Zbąszyń. W czasie marszu, na trasie która liczyła około 330 kilometrów, kolumna więźniów zatrzymała się na nocleg w Łomnicy z 23 na 24 stycznia. Spod nazistowskiej straży udało się uciec kobiecie, która mimo pomocy mieszkańców zmarła z wycieńczenia. W czasie dalszej drogi w odległości 3 kilometrów od Łomnicy strażnicy rozstrzelali 18 więźniów, jednemu z nich dane było przeżyć i wrócić do wioski – niestety w wyniku poniesionych ran zmarł. Mieszkańcy pochowali ciało nieznanej kobiety i mężczyzny na cmentarzu parafialnym.
Inicjatywa odnowienia obelisku narodziła się w sercach członków Stowarzyszenia Patriotycznego Zbąszyń, których misją jest pielęgnowanie pamięci historycznej oraz przekazywanie jej przyszłym pokoleniom. Długie starania i zbieranie funduszy wreszcie przyniosły efekty, a obelisk został poddany kompleksowej renowacji, przywracając mu dawny blask i godność.
W uroczystości odsłonięcia wzięli udział przedstawiciele społeczności lokalnej, przedstawiciele władz, a także liczni mieszkańcy Łomnicy, Zbąszynia i okolic. Ceremonia rozpoczęła się mszą świętą w kościele pw. św. Wawrzyńca w Łomnicy, następnie uczestnicy uroczystości udali się do miejsca kaźni jeńców z Żabikowa. Chwilą zadumy i skupienia uczestnicy wspólnie oddali hołd ofiarom, a następnie przeszli do słów wspomnień i refleksji.
Burmistrz Zbąszynia, który aktywnie wspierał projekt odrestaurowania obelisku, wygłosił wzruszające przemówienie podkreślające znaczenie pamięci historycznej oraz jedności społeczności w trosce o dziedzictwo przeszłości. Wyraził również wdzięczność wobec Stowarzyszenia Patriotycznego Zbąszyń za ich nieustanne zaangażowanie.
Odsłonięcie odrestaurowanego obelisku w Łomnicy to nie tylko akt symboliczny, ale również wyraz zobowiązania społeczności do przekazywania historii kolejnym pokoleniom. To także manifestacja siły wspólnoty, która potrafi jednoczyć się w imię pamięci i wartości, które trzeba pielęgnować dla dobra wspólnego.
Tego dnia, społeczność Gminy Zbąszyń jednoczyła się w geście pamięci i szacunku, ukazując, że historia ma moc kształtować teraźniejszość i kierować naszą przyszłość. Odsłonięcie obelisku stanowiło wyjątkową okazję do zjednoczenia ludzi w duchu pamięci, prawdy i poszanowania dla tych, którzy zapłacili najwyższą cenę za wolność.
