W długi czerwcowy weekend, dokładnie 7 – 9 czerwca 2023 r, gościliśmy w Zbąszyniu edukacyjną mobilną wystawę „Muzeum na kółkach”, której organizatorem jest Muzeum Żydów Polskich POLIN. Pawilon wystawowy stanął na boisku przy Fiedlerówce, która, wspólnie ze Zbąszyńskim Centrum Kultury, była partnerem lokalnym projektu. Przez te trzy dni wystawie mobilnej towarzyszyła wystawa czasowa w Muzeum Ziemi Zbąszyńskiej i Regionu Kozła „Z narażeniem życia – Polacy ratujący Żydów podczas Zagłady”, która prezentuje historie pomocy udzielanej Żydom przez Polaków w czasie II wojny światowej. Zarówno wstęp na wystawy jak i udział w wydarzeniach towarzyszących był darmowy dla uczestników.
Pawilon „Muzeum na kółkach” odwiedzili uczniowie miejscowych szkół, także podopieczni Warsztatów Terapii Zajęciowej, mieszkańcy Zbąszynia – m.in. rodziny z dziećmi, goście z sąsiednich miast i turyści; miejscowi pasjonaci historii i ci bardziej przypadkowi, których zaciekawił temat ekspozycji i także jej sposób prezentacji. Edukatorzy, którzy pracują w „Muzeum na kółkach”, odpowiadali na pytania odwiedzających, pokazywali judaika, zachęcali dzieci do aktywności (najchętniej próbowano pisać swoje imię po hebrajsku i zadąć w szofar – róg, który w judaizmie używa się w ważnych dla wspólnoty momentach).
Wieczorem w środę 7 czerwca odbył się seans filmowy w Kinie za Rogiem „Obra” w Zbąszyniu. Widzowie mogli zobaczyć „Idę” Pawła Pawlikowskiego, oskarowy polski dramat, opowiadający m. in. o trudnych relacjach polsko-żydowskich. Czwartek był dniem, kiedy zwiedzający mogli skupić się na zwiedzaniu wystaw w pawilonie przy szkole podstawowej i w zbąszyńskim muzeum przy Rynku, zaś piątek 9 czerwca obfitował w wydarzenia kulturalne i warsztatowe. Od rana odbywały się edukacyjno-artystyczne warsztaty dla dzieci i młodzieży. Dzieci tworzyły teatrzyk kamishibai, poznając równocześnie wybrane elementy religii żydowskiej. Wykorzystując japońską metodę tworzenia „papierowego teatrzyku” opowiedziały baśń pt. „Trzy życzenia” na podstawie tekstu Isaaka B. Singera i stworzyły przepięknie ilustrowaną opowieść, którą na koniec przedstawiła dzieciom i ich rodzicom prowadząca warsztaty, pani Renata Śron. Następnie, pod opieką pani Aurelii Wolińskiej-Waligóry i z merytorycznym wsparciem koordynatorki projektu, odbyły się warsztaty dla nastolatków pt. „Bajzel jest fajny”. W czasie zajęć uczestniczki wykonywały własne, autorskie napisy i wzory na ekotorbach, korzystając z tych zasobów polskiego języka, który inspirowany jest językiem jidysz. Po południu zaś Wojtek Olejniczak i Anita Rucioch-Gołek zabrali zainteresowanych na historyczny spacer uliczkami dawnego Zbąszynia. Wieczorem na patio zbąszyńskiego muzeum odbył się przepiękny koncert piosenek żydowskich pt. „Rebeka”. Wystąpiła w nim niezwykle utalentowana młoda artystka Aleksandra Idkowska, która zaśpiewała m.in. takie utwory jak „Graj Klezmerska kapelo”, liryczne i poruszające „Warszawo ma” oraz słynne „Miłość ci wszystko wybaczy”, ale i (na bis) fenomenalnie wykonane „Shema Israel”, które – definitywnie – nie pozostawiło nikogo z uczestników koncertu obojętnym.
Wydarzenie towarzyszące wystawie zrealizowano dzięki wsparciu finansowemu z funduszy EOG i funduszy norweskich oraz budżetu krajowego. Projekt „Muzeum na kółkach” realizowany jest w ramach projektu predefiniowanego pn. „Żydowskie Dziedzictwo Kulturowe” dofinansowanego ze środków Mechanizmu Finansowanego EOG 2014-2021 (85%) oraz ze środków budżetu państwa (15%) w ramach programu „Kultura”.
Koordynatorką wszystkich działań lokalnych jest Anita Rucioch-Gołek, aktywistka należąca do ogólnopolskiej sieci ”Liderzy Dialogu” Fundacji „Forum Dialogu” oraz dyrektorka zbąszyńskiej Fiedlerówki.
Tekst: Anita Rucioch-Gołek
Autorzy zdjęć: Anita Rucioch-Gołek, Muzeum Polin, Wojtek Olejniczak, Mirosław Lachowicz, Renata Śron, Beata Wygrys-Kupińska
